Stephen Fry, de Engelse komiek, acteur, presentator, auteur, Renaissancekenner en atheïst haalde in 2017 de tweede pagina van de Volkskrant met uitspraken in het programma The Meaning of Life van de Ierse staatsomroep RTE in 2015. De presentator Gay Byrne vroeg toen aan Fry wat hij aan God zou willen vragen. Fry is nooit te beroerd om zijn mening duidelijk te poneren en zei onder andere: "Botkanker bij kinderen, waar gaat dat over? Hoe durf je een wereld te scheppen waar zoveel ellende is zonder dat we er schuld aan hebben? Dat is niet goed, het is pure kwaadaardigheid. Waarom zou ik een onberekenbare, gemene, domme God respecteren in een wereld met zoveel pijn en onrechtvaardigheid? We moeten Hem ons hele leven op onze knieën bedanken? Wat voor soort God is dat? Ik kon me het interview nog herinneren, ik had het destijds op YouTube gezien en ik heb er met plezier en interesse naar gekeken. Op basis van vernieuwde smaadwetten uit 2009 kun je in Ierland aangifte doen van belediging van godsdienst en daar staat een maximumboete van €25.000 op. Een luisteraar uit het graafschap Clare vond het zijn burgerplicht om aangifte te doen en de politie heeft de zaak hoog opgenomen en vandaar dus het nieuwsbericht; twee jaar na dato en als mosterd na de maaltijd.
De vraag die Fry opwerpt is al oud en hij raakt de zingeving van het leven. Sint Augustinus (van Hippo, 354-430), een centrale figuur binnen het christendom en het westerse denken in het algemeen, stelde zich dezelfde vragen. Zijn gedachten over de menselijke wil ontspruiten aan dezelfde vraag als die Fry stelt: "Waarom heeft de almachtige God, voor wie niets onmogelijk is, geen wereld geschapen zonder kwaad?" De Heilige Augustinus komt tot de conclusie dat God dat deed opdat wij, als mensen, de mogelijkheid hebben om voor het goede te kiezen. Fry komt juist tot de conclusie dat hij zich niet bij zo'n God wil aansluiten. De vraag is dus of hij hiermee voor het goede heeft gekozen of het kwade heeft gedaan. Het is niet aan ons om hierover te oordelen, zelfs de Romeinse princeps Tiberius zag dat in: "Beledigingen van goden is een zaak van de goden zelf."
Ik weet me te herinneren dat mijn Requiem Canario werd uitgevoerd in Krasnoyarsk (Siberië) en dat ik me in een filosofisch gesprek na afloop met enkele Russische vrienden afvroeg of er wel een alwetende en volmaakte God zou bestaan. De vraag alleen al was genoeg voor algehele ontzetting en onbegrip. In hun omgeving was een dergelijk thema onbespreekbaar en werd het als onbehoorlijk gezien om zelfs aan de vraag te denken. Waarschijnlijk zullen we met zijn allen wel nooit sluitende antwoorden vinden op de belangrijkste zingevingsvragen. Ik ben er wel van overtuigd dat een beroep doen op een smaadwet niks oplost. Laten we alstublieft met elkaar in gesprek blijven, dat lijkt me veel boeiender. En wie weet kunnen we, als we werkelijk naar elkaar luisteren, elkaar ook nog eens inspireren tot nieuwe gedachten. Gedachten, waar we in ons eentje nooit op waren gekomen. Als die wil er maar is, kunnen we veel plezier van elkaar hebben tijdens dit aardse bestaan.
Comments