Een tijd geleden heb ik een boeiend en diepgaand gesprek gehad over godsbeelden en zingeving met een bevriend en door mij gerespecteerd dominee, Erica Scheenstra. Ik heb het gevoel dat zij mij enorm heeft geholpen mijn gedachten te ordenen. Doordat ik mijn vragen moest formuleren en mijn gedachten moest verwoorden, kwam ik al pratend tot inzichten. We gingen uiteen met de gedachte dat misschien het loslaten van vragen een ultiem stadium is voor inzicht en rust. Dat punt heb ik in ieder geval nog niet bereikt.
Sinds mijn bezoek aan India ben ik meer en meer gaan nadenken over de zin van ons bestaan, de verschillende manieren waarop je binnen diverse culturen met levensvragen kunt omgaan in relatie tot datgene wat mij binnen mijn cultuur is geleerd. Direct na terugkomst uit India had ik mijn indrukken absoluut nog niet verwerkt en zat er geen duidelijke lijn in mijn manier van denken erover. Diverse gebeurtenissen en ervaringen doken ineens, zonder aanleiding, op en voordat ik hierop rustig mijn gedachten over kon laten gaan, kwamen andere gedachten weer naar boven. Nu pas heb ik de rust om verschillende indrukken en ervaringen wat meer vanuit een breder perspectief te bekijken en juist daarom was het gesprek vandaag zo belangrijk voor mij. Om vanuit mijn achtergrond te formuleren: "Een geschenk uit de hemel."
Elk geloof vindt naar mijn vaste overtuiging de oorsprong in de vraag naar zingeving. Het onoplosbare wonder van leven en dood en vervolgens de vraag hoe je in die tussentijd het best kunt leven, heeft de mensheid altijd al beziggehouden. Binnen diverse culturen en samenlevingen hebben mensen er goed over nagedacht en de grote godsdiensten van deze wereld zijn het resultaat van deze gedachtenexercities. Ik ga er in mijn denken dus vanuit dat het geloof "bedacht" is door mensen om het onoplosbare mysterie van leven en dood een plaats te geven. Het kan in mijn ogen dan ook per definitie niet zo zijn dat het ene geloof "beter" of "echter" zou zijn dan het andere. Ik vind het constructiever om op zoek te gaan naar overeenkomsten en het "beste" of "meest aansprekende" uit elk geloof. Het ligt voor mij echter niet zo eenvoudig; ik heb een fundamenteler probleem met het geloof.
Er is meer tussen hemel en aarde dan we met wetenschap of denken kunnen verklaren, dat staat voor mij vast. Ik denk dat we nooit een bevredigend antwoord zullen vinden betreffende de fundamentele vragen van ons bestaan. We kunnen elkaar bestrijden, in het ergste geval onthoofden of verbranden als ketter, maar uiteindelijk zal dat niks wezenlijks oplossen.
Niemand heeft het alleenrecht op de waarheid, als er die al is. Het lijkt me geweldig om met de zekerheid van een duidelijk Godsbeeld door het leven te gaan. Mijn moeder had zo'n onwrikbaar geloof; niet zozeer in de kerk als instituut, maar wel in het geloof met een hiernamaals en een beschermende God en bijbehorende heiligen. Mijn schoonmoeder heeft hetzelfde onwrikbare geloof. Kon ik dat maar, denk ik af en toe. Het lijkt me rustiger en ik moet toegeven dat met deze manier van geloven alle niet te beantwoorden vragen opgelost worden.
India heeft me verwantschappen tussen religies laten inzien; de verschillende geloven bestaan er naast elkaar en de mensen zijn er toegankelijk en willen graag delen. Uit de gesprekken die ik er voerde en door hetgeen ik daar zag, werd me duidelijk dat wij, westerlingen, de wijsheid niet in pacht hebben. Niet dat ik dat al dacht, maar India versterkte dit bewustzijn in mij. Ook de menselijke hang naar rituelen, dat in elk geloof terug te vinden is, beleefde ik daar intens. Het zijn die rituele uitingen die me in elk geloof aanspreken. Vanuit mijn Rooms-Katholieke opvoeding, die omgeven was door mystiek, ben ik daar gevoelig voor. De vragen die ik mezelf stel, zal ik nooit, op een voor mezelf bevredigende wijze, kunnen beantwoorden. Voor mij geen reden om ze niet te stellen of om gefrustreerd door het leven te gaan. Het gesprek met Erica heeft me weer op een goed spoor gezet.
Comments