top of page
Foto van schrijverPaul van Gulick

Uit het hoofd


Als dirigent moet je de partituur zo goed bestuderen dat je de muziek in principe ‘uit het hoofd’ kent. Alleen op die manier kom je los van de noten. Leonard Bernstein heeft eens in een interview gezegd dat hij het niet erg vond als iemand bladmuziek gebruikte bij een uitvoering van een concert. Hij vond het eerder een vorm van arrogantie als dirigenten meenden bij grotere, ingewikkelde composities het zonder alle aanwijzingen van de componist te kunnen stellen. Hij gaf aan dat het schier onmogelijk is om alles te onthouden en dat een geheugensteun bij een concert daarom te billijken is omdat het van respect getuigd voor de compositie (en dus ook de componist). Als je bij het kijken naar de partituur door alle details de essentie en de grote lijn van de muziek of de deelnemende musici maar niet uit het oog verliest.


Nu is het muziekschrift per definitie slechts een benadering van hetgeen zou moeten klinken. Het is altijd de bedoeling dat je intensief studie maakt van de genoteerde muziek. Hierbij zul je door analyse de emotie en de structuur moeten proberen te vangen; het is onmogelijk om alleen vanuit de emotie muziekschrift te bestuderen. Ik vergelijk het met het lezen van het scriptio continuo dat in de periode van voor de 9de eeuw gehanteerd werd. Pas uit de gehele context was op te maken of er bij thestuffynosemaydimliquor nu eigenlijk The stuffy nose may dim liquor of The stuffy nose made him lick her bedoeld wordt. Het Oudgriekse woord voor ‘lezen’ was ánagignósko, dat ‘weer weten’ of ‘zich herinneren’ betekent. Muziekschrift ‘lezen’ is het zich herinneren van wat je al bestudeerd hebt. Muziekschrift als een geheugensteun voor muziek die je al gememoriseerd en geïnterpreteerd hebt.


Bij een uitvoering van complexe muziek bestaat het gevaar dat als een musicus (in een orkest, koor of ensemble) de mist in gaat, hetgeen bij amateurs op de meest onverwachte plaatsen kan gebeuren, je als dirigent niet de steun kunt geven die op dat moment gewenst is. Grote dirigenten kunnen het zich permitteren om uit het hoofd te dirigeren; dit heeft vooral te maken met de geweldige musici waarmee zij muziek maken.

13 weergaven0 opmerkingen

Recente blogposts

Alles weergeven

Comments


bottom of page