In tijden van grote veranderingen zoeken mensen naar antwoorden op de vele vragen die deze veranderingen per definitie oproepen. Veel mensen in onze moderne Westerse maatschappij zoeken de oplossing in het vasthouden van hun vermeende zekerheden. Ze willen krampachtig alle verworvenheden conserveren waar ze recht op denken te hebben.
Dat verandering bij het leven hoort, iets waar de Chinezen bijna 4000 jaar geleden al filosofisch over nadachten, wordt in onze maatschappij slechts mondjesmaat geaccepteerd. Zo klagen 50-plussers steen en been over het onrecht wat hen wordt aangedaan en zien grote groepen mensen in de globalisering met alle kansen die dit met zich meebrengt, alleen maar de bedreigingen. Consolideren van wat is lijkt het credo te zijn en de krampachtigheid waarmee dat gebeurt, brengt veel spanningen met zich mee. Misschien is het niet zo gek om juist in deze tijden te rade te gaan bij culturen waar verandering vanouds als grondslag voor leven wordt gezien.
In China ontstond zo'n 2250 jaar voor het begin van onze jaartelling een handboek voor waarzeggerij dat wij kennen onder de naam I Ching, het boek van de veranderingen. Nadat Confusius (551 tot 479 voor onze jaartelling) en zijn discipelen er commentaren bij hadden geschreven, werd het bekend als een werk vol oude wijsheid. Rond dezelfde tijd schreef de Griekse filosoof Heraclitus (540 tot 480 voor onze jaartelling) over Panta Rhei, hetgeen zoveel betekent als Alles stroomt. Hiermee wordt verwezen naar de gedachte dat alles in deze wereld steeds in verandering is; je kunt niet tweemaal in dezelfde rivier stappen, want het is steeds weer vers water dat je tegemoet stroomt.
De houding van de Chinezen ten opzichte van de I Ching is te vergelijken met die van de christenen ten opzichte van de bijbel. I Ching is geschreven door de vier meest gerespecteerde wijze mannen uit de Chinese geschiedenis: Fu Xi, Koning Wen, de hertog van Zhou en Confusius. De Chinezen noemen de tekst van Confusius de Tien Vleugels. Ze geloven dat de I Ching deze Tien Vleugels nodig heeft om te kunnen vliegen. De I Ching verklaart niet alleen het heden, maar geeft ook aan welke mogelijkheden er in de toekomst zullen zijn. Het geeft daarbij advies over wat men moet doen en laten om voorspoed te bewerkstelligen en tegenslag te vermijden. De vrije wil blijft hierbij een belangrijke rol spelen.
Volgens de I Ching hebben ieder land en ieder mens hun bestemming, maar heeft iedereen ook de vrijheid zijn eigen weg te kiezen. Het advies dat de I Ching geeft, is gebaseerd op alomvattende waarnemingen van de natuurwetten door de oude wijzen en hun ervaringen met het principe van oorzaak en gevolg. Achter het boek gaat de hele antieke Chinese kosmologie schuil, waarin hemel en mensheid in een eenheid samenkomen. I Ching heeft een hechte structuur en een zeer exacte woordkeus. Het aantal Chinese karakters was in de tijd waarin het is geschreven nog beperkt; één karakter kon meerdere betekenissen hebben die totaal verschillend waren. Ook hadden veel verschillende karakters dezelfde uitspraak en werden ze door elkaar gebruikt om een en dezelfde betekenis te geven. Bovendien kende het oude geschreven Chinees geen punctuatie. Afhankelijk van de wijze waarop je zinsdelen of zinnen puncteert, ontstaan verschillende betekenissen. Hierdoor leent I Ching zich voor veel interpretaties.
In 2006 heb ik het boek 'De oorspronkelijke I Ching' in een nieuwe vertaling van de Taoïstische meester Alfred Huang gekocht. (2006 Uitgeverij Altamira-Becht BV, Haarlem. ISBN-10 90 6963 480 5, NUR 722). Alfred Huang spreekt met groot gezag en kennis van zaken. In begrijpelijke taal over de Tao van I, de weg van de verandering. Deze Tao van I is de essentie van I Ching: wanneer een situatie extreem wordt, roept hij een tegengestelde situatie in het leven. Het proces van voortdurende verandering, die stijgt en daalt in een gestage evolutionaire vooruitgang. Dit betekent dat we ons zouden moeten voorbereiden op noodzakelijke veranderingen en ze moeten accepteren. Tevens is het een waarschuwing dat we onze inspanningen zouden moeten aanpassen aan de veranderingen in de tijd. Zonder zich te verliezen in vaagheden geeft hij achtergronden en commentaren bij de I Ching. Ik kan iedereen dit boek aanraden, omdat deze wijsheid ons misschien zou kunnen helpen om keuzes te maken en om de toekomst vol vertrouwen tegemoet te treden.