Motorisch luisteren ligt aan de basis van ons onze muziekbeleving. Ik weet nog te herinneren dat onze kinderen in de baarmoeder van mijn vrouw, Kitty, met bewegingen reageerden op muziek. De muziek was aanleiding voor een motorische reactie. Ik weet niet zeker of spiritueel luisteren, waar Jan-Paul van Spaendonck het in een reactie op mijn vorige blog het over had, in dat stadium van menselijk leven mogelijk is. Als het zo is dat muziek maken en het beluisteren van muziek door de moeder tijdens de zwangerschap van invloed zouden zijn op de muzikaliteit van de mens, dan zou er wel iets moeten worden 'opgevangen' en verwerkt door de mens in wording. Wellicht een vorm van spiritueel luisteren? Associatief en intellectueel luisteren zijn uitgesloten wat mij betreft.
De puls of hartslag van de muziek zorgt ervoor dat we de aandrang hebben om in meer of mindere mate mee te bewegen met die muziek. Ik zou het grote aantal musici in koren en orkesten niet de kost willen geven die duidelijk hoorbaar met hun voet de 'maat' mee stampen; al was het er maar één overigens. Het bewegen van de voet op de maat van de muziek is bij grote groepen mensen waarneembaar. Bij 'primitieve' volkeren en bij danceparty's kan de hartslag van de muziek in combinatie met zich herhalende ritmen en bewegingen zelfs een trance teweeg brengen. Hierbij laat ik drugs en andere verdovende middelen buiten beschouwing. De mens verliest de controle over geest en lichaam onder invloed van het opzwepende metrum. Er is sprake van een ander bewustzijnsniveau.
Uit eigen ervaring weet ik dat de motorische beweging in de muziek van invloed is op je welbevinden. Soms kan het tempo van de muziek (de hartslag) te hoog of te laag liggen voor dat specifieke moment. Muziek kan je dan bijvoorbeeld een opgejaagd gevoel geven. Dit ligt niet besloten in de muziek zelf, maar in de wisselwerking tussen het tempo van jouw lichaam en het tempo van de muziek. Als dirigent leer je te luisteren naar je eigen hartslag, waardoor je een gevoel voor het juiste tempo (tempo giusto) kunt ontwikkelen. De motoriek van het muziekmaken kan tevens werken als een geheugensteun. Soms zijn bepaalde moeilijke passages in de muziek beter te onthouden als het (inwendig) luisteren gekoppeld wordt aan de motoriek.
Comments