top of page

De geschiedenis herhaalt zich niet

Foto van schrijver: Paul van GulickPaul van Gulick

Soms overkomt me dat ik iets lees wat naadloos aansluit bij gedachten waar ik zelf onlangs op uitgekomen ben. Het is me in 2016 zelfs tweemaal overkomen. Naast een gevoel van herkenning en inzicht, bemerkte ik ook een lichte teleurstelling bij mezelf. Op momenten dat ik namelijk zelf, na een lange "worsteling", op bepaalde slotsommen uitkom, heb ik een euforisch en triomfantelijk gevoel dat vergelijkbaar is als dat van een ontdekkingsreiziger die onbekende gebieden ontdekt. Eenmaal aangekomen, kom je erachter dat het gebied al bewoond is en dat jouw ontdekking niet de wereldomvattende doorbraak was waarvoor je die ontdekking had gehouden. Het betreft dus een persoonlijke ontdekkingsreis die in bijna alle gevallen minder van universeel belang is dan je misschien wel had gehoopt. Verrijkend voor je eigen inzichten en leven, dat wel.


Ik ben lang geleden afgestudeerd op de Missa Maria Zart van de componist Jacob Obrecht en heb me jarenlang bezig gehouden met Middeleeuwen en Renaissance. Op een gegeven moment had ik zin om andere wegen in te slaan en dan komt er toch weer een moment waarop opgedane kennis opnieuw boven komt drijven. Zo schreef ik enkele "renaissancistisch" aandoende composities in het kader van de dissertatie van Monique Bussmann. En in het kader van mijn compositieopdracht van het JeroenBoschKoor, kwam ik uit op de humanist Macropedius die, als tijdgenoot van Jeroen Bosch, in 's-Hertogenbosch zijn opleiding genoot. Een bezoek aan de tentoonstelling "Fra Bartolommeo, De goddelijke renaissance" bracht ook een boel herinneringen uit mijn studietijd naar boven. Ik las weer over die boeiende tijd in Italië, Florence, de Medici, Girolamo Savonarola, Dante, Petrarca, de Borgia's, de grote ontdekkingen...


Ineens, als bij donderslag, zag ik grote overeenkomsten tussen de Renaissance en onze tijd. Boekdrukkunst veranderde destijds de wereld net zoals het internet dat nu doet. De intolerantie tegenover andersdenkenden en vreemdelingen is nu minstens zo groot als toen. Wij fantaseren over Mars als nieuwe woonstek voor mensen, terwijl men toen, al dan niet door toeval, nieuwe continenten ontdekte. Door deze ontdekkingsreizen en de daaruit volgende mondialisering vond er een toename plaats van de wereldhandel. Waar hebben we dit meer gehoord?! In de Renaissance ontdekte men dat de aarde niet het middelpunt was van het heelal en werden de wetenschappers door kerk en andere machthebbers vervolgd om hetgeen ze ontdekt hadden en konden bewijzen. In onze tijd staat voor grote groepen mensen het wetenschappelijk feit gelijk aan een mening. De ene na de andere gelijkenis drong zich aan me op. Waarschijnlijk ook omdat ik me erop focus en is het niet zo dat een mens vindt wat hij wil vinden?!


Ik las in de Volkskrant over "De nieuwe Renaissance". De Canadese politicoloog Chris Kutarna ziet in Trump de moderne variant van de 15de-eeuwse Italiaanse monnik Savonarola en wijst in zijn boek Age of Discovery op dezelfde soort overeenkomsten als die ik voor mezelf had ontdekt. Waar hij in zijn boek op uitkwam was dat wij kunnen leren van wat er in die tijd gebeurd is. De Renaissance als inspiratiebron voor het "aanwakkeren van deugden". Hij denkt daarbij aan sociale deugden als beleefdheid, waardigheid, eerlijkheid en dapperheid. Ik moest onwillekeurig denken aan een uitspraak die Martin Wolf aanhaalde in een interview in de Volkskrant: "De geschiedenis herhaalt zich niet, maar ze rijmt wel."

9 weergaven0 opmerkingen

Recente blogposts

Alles weergeven

Comentarios


bottom of page