GEDACHTEN
Paul van Gulick heeft grote interesse in geschiedenis, literatuur, beeldende kunsten en poëzie. In de zoektocht naar zijn wortels, hij heeft een Belgische moeder, bezoekt hij steden en karakteriseert hij deze in onderstaande "Gedachten". De rijke geschiedenis van België vormt een wezenlijk onderdeel van onderstaande karakterschetsen.
Tervuren
Hier liep eens de koning
Tevreden om zijn Koloniënpaleis
Hij dacht aan de Brabantse hertogen
Die op deze historische grond
in lang vervlogen tijden jaagden
Het kasteel Tervuren dat door
Keizer Josef II was afgebroken
De Sint-Jan-Evangelist kerk waar
Zich eens de praalgraven bevonden
Van Antoon en zijn zonen Jan en Filips
Een uitgelezen plek om macht
En rijkdom te etaleren
​
Buiten de kerkmuren rusten zeven Congolezen
Als herinnering aan wreedheden
Begaan in zijn naam.
Een handreiking konden ze hem niet doen
Die was afgehakt en
Dat kon hem niet deren
​
Maar goed dat in het nieuwe museum
Oog is voor hen en minder voor Leopold
.jpg)
Sint-Truiden
Het oude begijntje van Sint-Truiden
Loopt prevelend door de ruimte
Zij aanschouwt de toen nog
Barokke inrichting van haar kerk
​
Het hof is oud en
Deels vervallen
Toch voelt ze zich daar
Geborgen en veilig
​
Gesterkt in haar geloof
Buigt zij nederig het hoofd
In de richting van het altaar
Marie-Anne van Odendael
De laatste van de mulieres religiosae
bidt voor het zieleheil van
Zichzelf en haar voorgangsters
​
In het jaar van haar dood
Zouden de prachtige oude
Muurschilderingen herboren worden
​
Begijntjes zijn er alleen nog
In oude liedjes die niemand meer kent
Het kerkje is inmiddels gerestaureerd
​
Zou haar bidden zin hebben gehad?
Galmaarden
​Het glooiende Pajottenland
Met zijn mooie tradities
Inspireerde de Oude Bruegel
Het vriendelijke landschap
Kreeg zelfs een plaats in zijn
Geschilderde parabel
Uitgerekend op het feest
Van de vurige tongen
Beantwoordden foorkramers
De neergedaalde zegening
Met vuurpijlen in
Omgekeerde richting
Als waren zij figuranten
Uit Bruegels schilderij
De Heilige Geest stond machteloos
Toen het vuur
Nauwelijks neergedaald
Gods monumentale huis
In een heus inferno
Verteerde
Soms wordt door pure onnozelheid
In een onbewaakt moment
Onherstelbare schade berokkend
Daar kan zelfs Pauwel
Ons niet voor waken
Gent
Daar waar Leie en Schelde
ooit samenvloeiden
Is deze prachtige stad gebouwd
Hier streden Van Artevelde en Hyoens
Voor hun vrijheid
Maakten de Van Eijcks
hun Lam Gods
​
Soms is het een straf
Om welvarend te zijn
De grote stad werd doelwit
Voor heersers die
Met geweld en belastingen
Hun wil oplegden
​
De Stroppendragers hadden
Zich maar te schikken
​
De Sint Baaf
Het Belfort
Ook de lakenhal
Evenals de Mammelokker
Getuigen van rijkdom
Moed en onverzettelijkheid
​
Het park waar in 1913
De menselijke zoo was gesitueerd
Staat in het geheugen van
Senegalezen en Filipijnen gegrift
Maar ja
Zo gaan superieuren nu
Eenmaal met inferieuren om
Maaseik
In Aldeneik wees Willibrord
De plek aan waar een edelman
Zijn dochters abdis liet worden
Harlindis en Relindis wier relieken
Nu verstild naar de hemel wijzen
​
Door Hemelse interventie
Werd een duivels plan verijdeld
En de Codex afgemaakt
Zo wil het wonderlijk verhaal
​
Onze Lieve Vrouw werd Anna
Het vrouwenklooster veranderde
Reeds jong van geslacht
Alden- en de Nieuwen-eik
Verschuiving van de macht
​
De beelden van onze Jan en Hubert
Getuigen evenals Codex, kerk en apotheek
Van een historisch rijk verleden
Van wat Maaseik ooit was
Antwerpen
Verspreiden van gedachtengoed
Is deze stad gegeven
Met De Gulden Passer
Als ‘s werelds grootste drukkerij
Laveerde Plantijn door
Arbeid en standvastigheid
Sluw en handig tussen
Macht en vrijheid
​
Liefkenshoek is een mooie naam
Er wordt nu tol geheven
Zoals de reus dat deed met schippers
Voordat hem fuks door Brabo
De hand werd afgehakt
​
De grootste gemeente
Van het land
Ooit hoofdstad van
Anti-Spaanse opstand
Kweekvijver van
Hollands Gouden Eeuw
​
Veel oude glorie
Is bewaard in deze stad
Rubens, Opera, Fritkot Max
Het ademt er cultuur en charme
​
De Spaanse Furie hield hier ooit huis
De vrijheid werd bevochten
Toch heten ze Sinjoren
Hier in deze Koekenstad
Turnhout
Het hert zal zeker de jacht
Niet zijn ontkomen
Hertogen van Brabant jaagden
Graag in het doornbos op
Herten waarvan er een
Springlevend met schild en kroon
Getuigt van hertogelijk genoegen
op Turnhouts wapen
​
Elke zaterdag wordt in deze stad
Het marktprivilege uit 1338 herdacht
Hoeveel van de kooplieden
Zich dat realiseren
Is de vraag
​
Het oude begijnhof is
Met de dood van grootjuffrouw
Anna de Boer voorgoed
museaal geworden
​
Het kasteel ooit bruidsgift
Werd woning van Maria en
Haar dikke Reinoud
De Heerlijkheid de plaats
Waar zij tot haar einde
Zou verpozen
​
Veldslagen
Brabantse Successie
​
Verwonderlijk is het niet dat
Turnhout als speelveld voor
Grote machten
Een centrum zou worden
Van speelkaarten
​
Ik mag er graag zijn
Neerpelt
Op de oude begraafplaats
Markeert de grafsteen
Van mijn bompa een verleden
Dat ik nooit gekend heb
​
Hier stond de wieg
Van mijn moeder
In de Sint Niklaaskerk
Is zij gedoopt en later getrouwd
Dezelfde kerk waar de uitvaart
Van mijn bomma plaatsvond
​
Ik rijd door de straten
Langs het station
Van de oude spoorlijn
Die voerde van Antwerpen
naar Mönchengladbach
​
Hier bevond zich in 1910
de eerste middelbare jongensschool
in België waar het Nederlands
als onderwijstaal werd ingevoerd
Montgomery startte in deze plaats
Operation Market Garden
​
Neerpelt als centrum
Van de wereldgeschiedenis
​
De plek van de zinkfabriek
Met zijn vervuilend Cadmium
Is nog steeds duidelijk herkenbaar
Voor hen die nog weten
Al zijn schoorstenen vervangen
Door windmolens
​
Zelfs de verkeerde Lieveheer
Kijkt liever de andere kant op
Luik
Aan de wieg van de stad
Ligt een caprieuze stroom
Verenigd met een heldere kreek
Een door God gezegende
Uitverkoren plek
​
Lambertus’ moord als fundament
Voor een grootse kathedraal
Lambert Bassenges idealen
Voldeden voor ontmanteling
​
Stervelingen is eeuwigheid
Niet gegeven
​
Peru Voc op oude munten
Vormen de voornaamste bron
Symbool van vorstelijke puissance
Wereldlijk én kerkelijk
Tchantchèsker kan haast niet
​
Karel zou de stad verwoesten
Bruut schaakte hij het Luiks symbool
Zinnebeeld vurige stede
Herrees opnieuw na Karels dood
​
Wilde mannen werden gratiën
De roep van het Perroen hersteld
Maar ook dit zou niet lang duren
Vernietigd dan weer opgebouwd
​
Woede aanroept duistere krachten
Emotie voert dan boventoon
Vrijheid is een kwetsbaar voorrecht
Mooie stad blijft op uw hoede
Doornik
Over dit driehoekig plein
Liepen Rogier en Robert
Hij heette nog de la Pasture
De ander bleef Campin
​
De stad ademt geschiedenis
Met mensen die werken lachen leven
Het Belfort verhaalt van
Trots pracht en eer
Bancloque en Toscin luiden
Als eeuwen geleden
De tijd is hier gestold
Ondanks epidemieën oorlogen overheersing
Zijn het schilderijen beelden tapisserieën
Zelfs stenen en kalk
Die ons zijn bijgebleven
​
De rivier doorsnijdt de stad
Voortkabbelend
Als was het een onderdeel
Uit de oude Missa
Harmonieus en
Contrapuncterend
Oudenaarde
De rivier heeft twee oevers
Nu even kanaal
Scheidt de Schelde nog steeds
Links van rechts
Het is de blauwe brug
Die hier verbindt
​
Oudenaarde is bekender
Pamele was rijker
Rechts nam Karel vrouwen
Als waren zij bezit
Hij bezwangerde Johanna
Omdat het hem beviel
Bij erkenning van hun dochter
Mocht zij van hem
Haar nooit meer zien
​
Tijden veranderen
Toch staat Hanske nog steeds links
Met vaandel in de hand
Te wachten op zijn Keizer
Een heerser
Die hopelijk nooit meer
Komen zal
Brugge
Op het raakvlak van hoog en laag
Waar rivier en castella elkaar kruisen
Werd naast kerk, burcht en Paltskapel
Een wereldstad gebouwd
Vicus en portus
Toevluchtsoord voor geestelijken
Schuilplaats van Boudewijns
Onderkomen van Ubilins zussen en
Kronikeurs als Galbert
​
Houten huizen en geuren
laten geen sporen na
Het blijft dus gissen
​
Ons Romantisch beeld
Maakt ons verlangen
Toen te leven met de
Gemakken van onze tijd
Toeristen uit alle contreien
Delen deze queeste
En het vertekend beeld
Dat wij scheppen
Van vervlogen tijden
Kan ons niet deren
Als ware gelovigen vluchten
Wij met overtuiging in
De illusie van ons Utopia
​
De straten zijn verlaten
Op deze vroege morgen en
Ik waan me in een ander era
Het Groot Vierkant van Sint-Walpurga
De verering van Sint-Lewinna
Ambachtslieden en handelaars
Als horigen verenigd
Nemen geleidelijk aan hun
Maatschappelijke posities in
Terwijl ik in alle rust
de vruchten pluk van
Hun inspanningen
​
In gebouw Van Eyck
Aan de Korte Zilverstraat
Herleeft het oude ambacht
Met een kleur die niet
In het spectrum
Van de regenboog
Terug te vinden is
De stad licht hier even
Ambachtelijk magisch op
alsof de tijd ook hier
gebundeld wordt in
Focus van een beeld
Dat leven zo mooi mag zijn
als op deze plaats wordt afgespiegeld
​
Hoogstraten
De oude vesting werd een Vrijheid
Graafschap zelfs een Hertogdom
Een heirbaan oude handelsroutes
Kruispunt in welvarend land
​
Ons Katrien volgde aanbidding
Door de kruisvaarders gebracht
Geestelijkheid vond hier haar stede
Witte wijn verkleurde rood
​
De oude stad heeft veel geleden
Oorlog hield verwoestend huis
De kerk werd zeer zwaar beschadigd
Met meesterschap weer opgeknapt
​
Nooit werd de plaats een grote stad
Geschiedenis laat zich niet leiden
De hoge toren fier aanwezig
Oneindigheid huist in de top
Mechelen
De geschiedenis druipt van de stenen en
Het rumoer van de markt verstilt
Nauwelijks 100 stappen achter de schaduw
Van de imposante kathedraal
​
In de verte hoor ik begijntjes
Kwezelend prevelend
Vanachter hun ommuurde hofjes
​
De kerken zijn achteloos
Rondom de markt bedacht
Hun torens duiken op
Bij menig hoek van elke straat
Het zijn oases van stilte
Een anachronisme in tijden
Van crises en oorlog
​
Kareltje speelde er
Zijn houten zwaard geheven
Terwijl Margaretha zich liefdevol
Van haar taken kweet
De jongen groeit hier in stilte op
Tot heerser van een wereldrijk
​
Parkeerplaatsen slurpen auto’s op.
In files verdwijnen zij onder de Markt
Het lijkt een beeld uit het Laatste Oordeel
Jeroen Bosch zou hier niet misstaan
​
Margaretha wordt nog wel herinnerd
Ze kijkt statig over de ruimte
Tussen Kathedraal en stadhuis
De geschiedenis druipt van de stenen.
Voor Kareltje is geen plaats meer
Rondom Tienen
Kumtich Overlaar Grimde
Het lijkt een formule die
Zachtjes uitgesproken
Aan geestenbanning doet denken
​
Steen voor steen
Zoals het uitkwam
Werd hier de basis gelegd
Voor hoop, schoonheid en troost
​
Het asfalt was een karrenspoor
Het tempo zoveel lager
Geloof was toen nog leidend
Voor alle doen en laten
​
Wie ze waren is vergeten
Hoe ze leefden laat zich gissen
Alleen hun huis voor God
Staat er nog
Zoutleeuw
Havenstad met zout en laken
Niet ver van het Duitse land
Aan de route naar stad Brugge
Werd het klipzout goud omrand
​
Leeuwenaars toen al daadkrachtig
Zoutleeuw zelfs werd Vrije Stad
Ijveraar van recht en inspraak
Voorop bij wat er komen zal
​
Als door een wonderwerk de kerk
Bespaard van beeldenstorm en meer
Haar prachtige Belforts oudste klokken
Luiden laat zo ‘t klonk voorheen
Waken Barbara en Leonardus
Nog altijd over dit juweel
Zoutleeuw Leeuwenaars en gasten
Koester dit uniek kateel
Tongeren
De toren torent fier boven het landschap
Van de oudste stad nabij de Jeker
De vlaggen wuiven ons van verre toe
​
Daar waar Caesar eens geweest is
Om zijn ongelijke strijd te vechten
Waar Eburonen huisden
En Ambiorix zijn listen smeedde
België bestond nog niet
​
Nu staat zijn beeld
Standvastig en strijdbaar
Alsof we weten wie hij was
Op de Grote Markt
Even imposant als die grote toren
​
De dapperste van alle Galliërs
Lier
Zoekend door trage tijden
Reizen wij meanderend
Met de stroom mee
In de voorbestemde lus
​
Groen en geel
De vlakke oevers
Wit en blauw
Schitterend rode toetsen
In de herinnering
Beeldbepalend
​
Hier kunnen karakters
Onbezorgd levenslustig
Hun boek schrijven
​
Leven laven liefhebben
Oud Rekem
Een eeuwenoude Maaspoort
Op steenworp afstand van de rivier
Die de scheidslijn tussen
Twee buren markeert
Roept reminiscenties op
Van een tijd die
De tijd vergeten is
​
Het oude centrum rust verstild
Als droomt het een vredige slaap
Over de man met zwaard en kind
Die er eeuwig rustten
De Motte werd burcht
Burcht waterkasteel
Waar graaf Herman
Zijn hart achterliet
​
De patiënten van weleer
Kijken de passanten bewegwijzerd
Recht in de ogen
Hun onderkomen van toen
Is nu woonstede voor welgestelden
Kerken werden museum en concertzaal
Gerechtsgebouwen horeca
Even krijgen we een inkijkje
In het sociale verleden losgekoppeld
Van oorspronkelijke functies
Dat wel…
Leuven
Lubanios de geliefde
Stond in’t verleden
aan de wieg van
Lamberts Hertogdom
In de stad gaat kerk
Ziekenhuizen kloosters en
Universiteit vooraf
Met als kroon op alle welvaart
Een onvolprezen mooi stadhuis
​
Zoals in elk leven
Duurt geluk nooit eeuwiglijk
Godedank komt steeds een omslag
En was de opera het ontstoken lont
Willems Rijks wordt Katholiek
Daar zorgde geestelijkheid wel voor
Spoorwegknooppunt gaslantaarns
Licht gloort aan de horizon
​
Dan wordt het oorlog
Niet één maar tweemaal raak
Werelderfgoed wordt vernietigd
Gruwzaamheden regelmaat
We lijken dan vooral de ander
Te willen treffen door geweld
Identiteit wordt dan ons doelwit
Empathie onredelijk ver
​
Hoe hoopvol is het dan te merken
Dat wat vernietigd is wordt opgebouwd
Meesters Plissis Keldermans en De Layens
Zouden versteld staan dat hun
Stadhuis nu in alle luister
Leuven kleur geeft en cachet
Damme
Van Maerlant, Uil noch Spiegel
Begraven in de oude kerk
Rust er niet
Daar ligt slechts
Naar eigen zeggen
Het sterflijk deel
​
Hier ontsproot De Spiegel
Van die tijd aan de veer
Van de dichter die er
Nauwgezet Der Nature Bloeme
Aan zijn vel toevertrouwde
​
Hier streden Jan en Filips
Huwden Karel en zijn vrouw
En heersten vreemde machten
Een vestingstad waar
Met moed trouw en kracht
Keel faas en sabel
De duivel werd verdreven
​
De stadswallen verdedigen
De voorhaven echter niet
Tegen toeristen en de
Lamme Goedzak gaat
Zijn vaste route
Als waren het vroeger tijden
​
Met onze bucolische blik
Beschouwen wij het verleden
Vervlogen resten in
Vluchtige tijden
