top of page
Foto van schrijverPaul van Gulick

Componist bemoei je er niet mee!



Het notenschrift is per definitie een erg ontoereikende manier om de bedoeling van de componist vast te leggen. Bij gebrek aan beter zullen we het ermee moeten doen, maar we lopen keer op keer tegen de beperkingen van het notenschrift op. In de Vroege Middeleeuwen konden we volstaan met het uit het hoofd leren van de melodieën. Er was sprake van éénstemmigheid en de gangbare manier van overdracht bestond uit het uit het hoofd leren door te luisteren en te doen. In de volksmuziek was deze manier van doen al vanzelfsprekend en ook in de kerk was deze werkwijze gebruikelijk.

Muziek werd gaandeweg complexer. Meerstemmigheid deed zijn intrede en er ontstond behoefte naar meer duidelijkheid. Aanvankelijk voldeden zogenaamde neumen die 'ongeveer'  de wendingen in de melodie aangaven als geheugensteun. Maar al gauw deden de lijnen hun intrede. Door gebruik te maken van lijnen kon de onderlinge relatie tussen de neumen preciezer worden aangegeven. Uiteindelijk zijn we gekomen tot het gebruik van de vijfzijdige notenbalk omdat die nog het dichtst in de buurt komt van wat we nodig hebben om veel muziek vast te leggen. Het feit dat er nog steeds geëxperimenteerd wordt met vormen van notatie, geeft aan dat het notenschrift niet écht voldoet.

De componist construeert muziek en noteert die muziek middels noten in een of andere vorm van notatie. Dit notenschrift is het medium waarmee de componist, zelfs over zijn graf heen, met de uitvoerders van zijn muziek communiceert. Door het notenschrift te bestuderen komen musici tot een interpretatie van wat de componist bedoelde. Musiceren is in feite het herscheppen van wat de componist heeft bedacht. Het feit dat er zoveel interpretaties van hetzelfde muziekstuk zijn te bedenken, geeft al aan dat het muziekschrift voor meerdere uitleg vatbaar is. Dit is wat muziek maken, het herscheppen, zo boeiend maakt. Iedereen interpreteert de compositie vanuit zijn eigen achtergrond en persoonlijkheid. Er bestaat dus uit principe geen perfecte uitvoering; er bestaan uitvoeringen die je meer of minder aanspreken. De veelzijdigheid van opvattingen maakt ons leven zo verschrikkelijk leuk.

Ik noteer bij mijn eigen composities zo weinig mogelijk aanwijzingen. Muziek moet voor zichzelf spreken en ik neem de rol van de uitvoerende musici bij het herscheppen van mijn muziek serieus. De uitvoerende musicus is meer dan een instrument om mijn muziek zoals ik die bedacht heb uit te voeren. Hij is een kunstenaar die vanuit zijn interpretatie muziek 'maakt'. Ik ben vaak verrast door de interpretatie van mijn muziek door anderen. Er blijkt meer in mijn muziek aanwezig te zijn dan ik zelf 'weet' of dacht te weten. Het is de taak van de componist om muziek te bedenken. Als de muziek bedacht en genoteerd is, komen de musici in beeld die de muziek tot klinken brengen. Daarbij is hun interpretatie van die muziek een proces waarop de componist geen vat meer heeft. Hij moet zijn geesteskind loslaten en zich blij verwonderen over hoe dat kind op eigen benen staat en de wereld intrekt. Muziek wordt pas spannend als de uitvoerende musicus zich de muziek 'eigen' maakt. Bemoei je er niet meer mee, componist!

7 weergaven0 opmerkingen

Recente blogposts

Alles weergeven

コメント


bottom of page